Gözenekli Yutucular

Gözenekli yutucular, içerilerinden geçmekte olan ses üzerinde sürtünme yaratarak sönümlenmesini sağlarlar. Bu sürtünme, gözenekli malzeme içerisindeki kanalların ses dalgasının sıkışmasına ve sürekli yön değiştirmesine sebep olmasından kaynaklanmaktadır.

Gözenekli bir yutucu farklı şekillerde elde edilebilir. Genel olarak üç farklı tip gözenekli yutucu kullanılmaktadır; granüllü, hücreli ve lifli. Granüllü yutucuya en iyi örnek kumdur. Kum taneleri arasındaki boşluklar hava için akış yolu oluşturup sürtünme sağlar. Hücreli yutuculara da en iyi örnek süngerdir. Varolan malzeme genleştirilerek içerisinde hava kanalları ve kesecikler oluşması sağlanmıştır. Lifli yutucular ise en yaygın kullanılan türdür. Burada da ezilmiş lifler arasında hava yolları oluşmuş olup bu yollarda sürtünme sağlanır.

Gözenekli yutucular, sesin hız bileşenine bağlı olarak bir yutum sağlar. Burada bahsedilen hız sesin yayılma hızı ile karıştırılmamalıdır. Sesin hız bileşeni, ses dalgasının frekansına ve genliğine bağlı olan ve hava sütununun dalgalanma hızını belirten bir büyüklüktür. Bu hız, yüksek frekanslı seslerde daha yüksek olmaktadır. Bu sebeple yutulan enerji miktarı, yüksek frekanslara doğru hızlanarak artmaktadır.

Gözenekli Yutucuların Kullanımı

Ses dalgaları oda sınırlarında sıkışarak hız bileşenlerini kaybederler. Bu sebeple oda sınırında gözenekli yutucu kullanarak yutum sağlamak imkansızdır. Piyasada bulunan ve “akustik özellikli” olduğu öne sürülen boyaların işe yaramayacak olması bu prensipten yola çıkarak anlaşılabilir. Duvara sıfır mesafede bulunan ve kayda değer bir kalınlığı olmayan bu tür malzemelerin ses yutumu sağlaması mümkün değildir.

Gözenekli yutucular, oda sınırlarından oda merkezine geldikçe etkili olmaya başlarlar. Bu sebeple gözenekli yutucuların kalınlığı ve duvara olan mesafeleri, sağlayacakları yutumu belirleyen en önemli etmendir.

Duvara yapışık monte edilmiş bir gözenekli yutucunun yüksek ses yutumu (alfa>0.8) sağlaması için kalınlığının sese ait dalgaboyunun en az 15’te biri olması gerekmektedir. Buradan yola çıkarak, basit bir hesapla, 5 cm kalınlığındaki taşyünü panelin duvara sıfır monte edilmesi durumunda ancak 75 cm ya da daha az dalga boyuna sahip seslerde iyi derecede bir yutum sağlayacağını söyleyebiliriz. Bu 450Hz ve yukarısındaki frekanslara tekabül etmektedir.